The article will be updated soon

Study for the work: "The end of a relationship"

Παρεμβολές

Στο σύντομο τούτο ηχητικό κολάζ θα ακούσετε την σιωπηλή μάχη μεταξύ των ήχων των σκέψεων και εκείνων του φυσικού τοπιου αλλά και των εμβόλιμων λέξεων των ανθρώπων, να διεξάγεται στον δικό της χρόνο και σε αυτόνομο ηχητικό παρόν, όπως αυτό γίνεται αντιληπτό από εκείνον που ενδιαφέρεται να το καταγράψει. Είναι μια κατάσταση στην οποία εκτίθεσαι χωρίς να μπορείς να την ελέγξεις στον βαθμό που πρέπει ώστε να επηρεάσεις την έκβαση και το συμπέρασμα των μηνυμάτων, αλλα και να ήταν αυτό εφικτό δεν πρέπει να σκηνοθετείς το ηχητικό σου τοπίο πάρα μόνον στο βαθμό που απαιτείται ούτως ώστε να φανερωθούν οι ταυτοχρονικοτητες των ήχων, όπως αυτοί συμβαίνουν στον πραγματικό χρόνο, καθώς οι αντιπαραθέσεις που δημιουργούν μόνον στο μετέπειτα μιξάζ μπορούν να πάρουν την αληθινή τους αυτόνομη μορφή για δεύτερη και τελευταία φορά μετά από την πρώτη, όταν συνέβησαν.

Ένα θέμα λοιπόν είναι οι παρεμβολές των προσωπικών σκέψεων, σαν ηχηρά βήματα επάνω στα κουτιά της κονσερβοποιίας, σκέψεις που επιταχύνουν το βήμα σε ανταγωνισμό με τον εαυτό ή το επιβραδύνουν σε αμμώδη παραίτηση ενώπιον του φυσικού τοπίου. Οι παρεμβολές όμως δεν προέρχονται μόνον εκ των έσω. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ημερίδα όπου κατά την διάρκεια διάλεξης καλλιτέχνη προσκεκλημένου σημειώθηκε μια τεχνικής φύσης παρεμβολή στο μικροφωνικό και ηχητικό σύστημα της αίθουσας. Ήταν όμως σημαντικό το ότι αυτόματα επήλθε μια δεύτερη κατανόηση αυτής της παρεμβολής, την οποία προβάλλω με την ηχητική αντιπαράθεση του κομμένου-κουρασμένου νοήματος της διάλεξης και του ηχητικού τοπίου στον Άγιο Αχίλλειο στο οποίο καταγράφηκε επίσης ένα άλλο βουητό χωρίς καμιά συγκεκριμένη πηγή ή τουλάχιστον δεν κατέστη δυνατόν αυτή να αποκαλυφθεί στον χρόνο που βρισκόταν εκεί το μικρόφωνο. Η τοποθέτηση δυο παρεμβολών σε μια ταυτοχρονικοτητα α) αναδεικνύει τον ρεαλισμό των ανεξάρτητων σημάτων και β) αποκαλύπτει την αναπόφευκτη σύγκρουση λόγου και ήχου φέρνοντας στην επιφάνεια όλες τις ειρωνείες που συνοδεύουν την ενίοτε ματαιόδοξη προσωρινότητα του λόγου και το βραχώδες δέος ενός βουητού με αμφίσημο ρόλο τιμωρού-λυτρωτή.

Τα μοναδικά εφόδια του παρατηρητή είναι η χωροχρονική συνείδηση καταγραφής και η μνήμη. Τα κλικ της φωτογραφικής γράφο-μηχανής και του μικροφώνου-στυλό καταγράφουν τα μικρο-παρόντα και την νοηματική περιπλάνηση. Ποιες στιγμές ή λέξεις εμπεριέχουν το περισσότερο νόημα και ποιες το χάνουν στην αντιπαράθεση με τους ήχους είναι δικαιωματικό συμπέρασμα του ακροατή. Ουσιαστική σημασία έχουν οι διαδικασίες μαρτυρίας στο βίαιο παρόν των ήχων και η έκθεση της αδιαπραγμάτευτης, ασταμάτητης ροής της προβολής φανερού και κεκαλυμμένου. Τέλος, όλα τα επιμέρους στοιχεία του ηχητικού τοπίου καταγράφτηκαν αποκλειστικά την εβδομάδα της εικαστικής πορείας και των συγγενών δράσεων.

Καλή ακρόαση

Κώστας Βενιζέλος

Το παγκόσμιο τοπίο σήμερα είναι συνυφασμένο με την ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση. Οι τάσεις ανταγωνισμού, εξουσίας και ασυνέπειας είναι ιδιαίτερα εμφανείς στις ανθρώπινες δομές, που φτιάχνονται για να διαρκέσουν πολύ, ίσως και «αιώνια». Σε πολλές περιπτώσεις όμως οι κατασκευές αυτές εγκαταλείπονται για διάφορους λόγους. Ο άνθρωπος φεύγει και τις αφήνει στην τύχη τους. Εκεί, η φύση αρχίζει να απορροφά το έργο του, με το μοναδικό τρόπο που ξέρει. Μεγάλο μέρος του παγκόσμιου τοπίου αποτελείται πια από περίεργα ερείπια. Μικρές ή μεγαλύτερες τεχνητές κατασκευές στέκουν αφημένες και εκκρεμείς ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον, διαβρώνονται με τον καιρό, καταβροχθίζονται από τη βλάστηση και ενσωματώνονται αργά στο τοπίο. Ο χρόνος συντελεί με τη σειρά του στο διάλογο μεταξύ κατασκευής και αποδόμησης.

Παντού μπορείς να συναντήσεις τέτοιους χώρους μεταμόρφωσης, αλλού φανερούς και αλλού κρυφούς. Αυτό αναζήτησα στο περιβάλλον των Πρεσπών, κοντά στον τόπο της διαμονής μας: τα «ξεχασμένα μέρη» που αλλάζουν. Μεταξύ αυτών που βρέθηκαν, το εγκαταλειμμένο χωριό, το μισοτελειωμένο εργοστάσιο, η παρατημένη πλαζ.

Σε αυτά τα σημεία, που χωνεύονται δύσπεπτα από τις φυσικές διεργασίες, κόλλησα χαρτάκια Post-it. Ευρέως διαδεδομένα στις δυτικές κοινωνίες, τα Post-it είναι εργαλεία οργάνωσης, που βοηθούν στη ρύθμιση του ανθρώπινου χρόνου. Συμβολίζουν ένα μέρος της σχέσης του ανθρώπου με το χρόνο, που περιλαμβάνει την τάξη, τη μνήμη και την ευθύνη. Ένα χαρτί Post-it όμως είναι πρόχειρο, εφήμερο και ευτελές. Το χρησιμοποιούμε για να γράψουμε κάτι στα γρήγορα ή ασήμαντο, για να υπενθυμίσουμε κάτι στο άμεσο μέλλον, που διαρκεί λίγο - σίγουρα όχι για πάντα - και είναι φτηνό, το κολλάμε και το πετάμε με την πρώτη ευκαιρία.

Φωτογράφησα αυτό το σύμβολο του εφήμερου, κολλημένο σε κατασκευές με φιλοδοξίες μονιμότητας, που έμειναν ατελείωτες και ξεχασμένες, ως μια πράξη επισήμανσης, υπενθύμισης και ειρωνείας. Η δράση μου χαρακτηρίστηκε από διάθεση προβληματισμού πάνω σε δομικά ζεύγη αντιθέσεων του παγκόσμιου τοπίου: ανθρώπινη τάξη - φυσικό χάος, σημαντικό - ασήμαντο, ανθρώπινος χρόνος - φυσικός χρόνος, μόνιμο - εφήμερο. Εν τέλει, ήταν για μένα ένα κωμικοτραγικό σχόλιο για τη ματαιότητα της κατάκτησης του κόσμου.

Δήμητρα Ερμείδου

Φωτογραφία: Γιώργος Μάκκας © 2009

ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ  ΠΟΡΕΙΑ  ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ 2009

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Υπεύθυνη Προγράμματος Πέννυ Γκέκα

Στα πλαίσια της δράσης Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες 2009, πραγματοποιήθηκε από τους διδάσκοντες του 1^ου Εργ. Ζωγραφικής της Σχολής Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Φλώρινας  σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών , διήμερο Εκπαιδευτικό  Πρόγραμμα για τα παιδιά της περιοχής .

Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε παιδιά ηλικίας 5-12 ετών και είχε στόχο τα παιδιά να γνωρίσουν τις διαδικασίες της δημιουργίας έργων τέχνης , αφενός μέσα από την ατομική και ομαδική τους δραστηριότητα στο εργαστήριο και την ενασχόληση τους με τα υλικά της ζωγραφικής και της γλυπτικής και αφετέρου να κατανοήσουν την δράση της Εικαστικής Πορείας .

Στο εργαστήριο πραγματοποιήθηκαν ασκήσεις που εισήγαγαν τα παιδιά στο μαγικό κόσμο των χρωμάτων και των αναμίξεων  ,των σχημάτων , και του πηλού , με αφορμές από το τοπίο των Πρεσπών , εξερεύνησαν τον τόπο τους με έναν δημιουργικό τρόπο.

Επιπλέον τα παιδιά  περιηγήθηκαν στην περιοχή του Λαιμού ,στους χώρους όπου εργάζονταν οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στη δράση και παρακολούθησαν στενά τις διαδικασίες παραγωγής των έργων  . Οι καλλιτέχνες μοιράστηκαν με τα παιδιά τις σκέψεις και τις ιδέες τους και εξήγησαν τους λόγους για τους οποίους επέλεξαν την συγκεκριμένη τοποθεσία του χωριού για το έργο τους καθώς και τις επιλογές των υλικών και τη συμβολική τους .  Τα παιδιά υπέβαλλαν ερωτήσεις ,κατέθεσαν τις παρατηρήσεις τους και  συμμετείχαν στις διαδικασίες παραγωγής των έργων .

Μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα τα παιδιά είχαν την ευκαιρία  να δημιουργήσουν έργα ατομικά και συλλογικά στο εργαστήριο και παράλληλα έγιναν επισκέπτες -θεατές  ενός «ανοιχτού υπαίθριου μουσείου» σύγχρονης τέχνης.

Φωτογραφίες Πάνος Κοκκινιάς

Το έργο ΦΩΛΙΑ στο ερειπωμένο χωριό Δασερή είναι αποτέλεσμα μιας συλλογικής προσπάθειας που προέκυψε από μια ιδέα της Πένυς Γκέκα και τον καλλιτεχνικό και τεχνικό συντονισμό του Φίλιππου Καλαμάρα. Η ΦΩΛΙΑ είναι ένα έργο που είναι μια γιγαντιαία φωλιά διαστάσεων 5x5x2 μέτρα ύψος. Αποτελείται από καλάμια, κλαδιά και άχυρα τα οποία ενσωματώθηκαν σε ένα σκελετό από ξύλινα δοκάρια και πλαστικό σκοινί. Για την κατασκευή του εργάστηκαν οι περισσότεροι από όσους συμμετείχαν στη Πορεία δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα ομαδικότητα που υπήρξε μια από τις πιο ιδιαίτερες στιγμές της Εικαστικής Πορείας. Το γιγαντιαίο σχήμα της ΦΩΛΙΑΣ αποτελεί ταυτόχρονα και μια κραυγή-έκκληση επιβίωσης του οικοσυστήματος της λίμνης αλλά και του χαρακτήρα της περιοχής.  Τα υλικά είναι φθαρτά και  θα αφομοιωθούν σταδιακά με το περιβάλλον. Τότε το έργο θα ολοκληρωθεί και η φωλιά δεν θα παραμείνει στο χώρο παρά σαν μια κατασκευή αφομοιωμένη ολοκληρωτικά στα χρώματα και τα υλικά της φύσης. Το έργο βρίσκεται εκεί όπου κατασκευάστηκε,  σε μια μικρή ανηφόρα πάνω από τη λίμνη. Υπάρχει εκεί εποπτεύοντας το περιβάλλον και καλώντας τα πουλιά να την χρησιμοποιήσουν.